CON ĐƯỜNG THANH TỊNH

Tôi hay nói đạo lý. Và từng có người trả lời: "Mấy đứa nói đạo lý thường sống như..." Chưa kịp phản ứng, tôi bị tạt thêm một gáo nước lạnh: "Ngày mai ăn gì còn chưa biết, mà toàn nói chuyện đâu trên trời cấp độ vũ trụ!" Ok, hôm nay, tôi sẽ nói đạo lý...  bắt đầu từ chuyện “ngày mai ăn gì”. Ngày mai ăn gì? Nghe thì đơn giản, nhưng đây là một trong những ví dụ hoàn hảo để đặt lại vấn đề: Chúng ta có thật sự tự do lựa chọn, hay mọi thứ đã được định đoạt từ trước? Nếu tôi ăn bánh mì ốp la vào sáng mai – là vì tôi  muốn  như vậy? Hay vì trong tủ lạnh chỉ còn trứng và bánh mì? Nếu tôi đi ăn phở – là vì tôi  thích  phở? Hay vì hôm nay trời lạnh, và bộ não tôi vốn được huấn luyện từ bé rằng  "lạnh là phải ăn phở"? Có người tin vào  tự do (free will) : Bạn chọn. Bạn quyết định. Bạn làm chủ lựa chọn của mình. Nhưng cũng có người nghiêng về  thuyết định mệnh (determinism) : Bạn tưởng bạn chọn. Nhưng thật ra bạn chỉ là kết quả của ch...

Từ xưa đến nay, con người luôn tìm kiếm ý nghĩa cho sự tồn tại của mình. Câu hỏi "Ta sống để làm gì?" hay "Mục đích của đời người là gì?" đã được đặt ra dưới vô số hình thức, từ tôn giáo, triết học đến khoa học. Có người nói sống là để yêu thương, để học hỏi, để phát triển bản thân, để tiến hóa tâm thức hay để lại dấu ấn nào đó trong cuộc đời. Nhưng trong tất cả những câu trả lời đó, dường như hiếm ai thấy rằng: "Cuộc đời này vốn vô nghĩa." Tại sao con người lại sợ hãi ý niệm về một cuộc đời không có ý nghĩa sẵn có? Bởi vì nếu đời sống thật sự không mang một giá trị hay mục đích cố hữu, thì những điều con người theo đuổi—tiền bạc, danh vọng, tình yêu, tri thức—sẽ chỉ là những giá trị được áp đặt một cách chủ quan. Con người gán ý nghĩa cho cuộc đời để cảm thấy an toàn, có động lực bước tiếp hoặc để né tránh sự trống rỗng mà ý niệm 'vô nghĩa' mang lại. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, chính sự không có ý nghĩa cố định lại mang đến một sự tự do tuyệt đối. Khi...