Phân tích nhận định: "TU LÀ KHÔNG PHẢI SỬA, VÌ SỬA LÀ TẠO RA MỘT CÁI NGÃ KHÁC"

 

Có người nói:

“Tu không phải là sửa, vì nếu sửa thì tạo ra một cái ngã khác; còn để nguyên thì vẫn kẹt trong khổ.”

Nghe qua tưởng là trí tuệ, nhưng thật ra chỉ là hý luận của phàm phu mất căn bản giáo lý.

Những nghịch lý như thế đều xuất phát từ hiểu sai giáo lý vô ngã. Cũng là nguồn gốc của câu hỏi muôn thuở:

“Nếu vô ngã, thì ai tu, ai chứng, ai nhập Niết-bàn?”

Vô ngã không phải là không có gì

Đức Phật dạy:

“Năm uẩn là vô thường; vì vô thường nên là khổ; vì khổ nên không phải ta, không phải của ta.”

Vô ngã nghĩa là không có “ai”, chứ không phải không có gì.

Mọi hiện hữu chỉ là các pháp đang vận hành theo Duyên Khởi.

Vì vậy, không chỉ A-la-hán hay chư Phật không có ngã. Mà cả chúng sinh và phàm phu cũng không có ngã.

Cái ngã chưa bao giờ tồn tại, chỉ có ý niệm chấp ngã do vô minh dựng lên mà thôi.

Khi cái ngã vốn chưa từng tồn tại, thì làm sao có thể “tạo ra một cái ngã mới”?

Vì vậy, khẳng định trên là thiếu căn bản. Tu tập, hay nói cách khác chính là sửa, không phải tạo ra ngã, mà là chuyển hóa pháp.

Từ pháp A – tập hợp các hành vô minh, tham, sân, si, còn Khổ Tập chi phối –

chuyển thành pháp B – tập hợp pháp thanh tịnh, vô tham, không còn Khổ Tập.

Cả hai đều vô ngã, nhưng một bên là nhân khổ, một bên là diệt khổ.

Phủ nhận sự chuyển hóa này chính là phủ nhận Duyên Khởi và Bát Chánh Đạo.

Trả lời: “Nếu vô ngã, ai tu, ai chứng?”

Không có “ai” cả – chỉ có pháp đang vận hành theo duyên.

Tu và chứng là quá trình chuyển hóa từ pháp còn khổ sang pháp diệt khổ.

Giống như ngọn lửa khi hết nhiên liệu thì tự tắt –

không có “ai” dập lửa, chỉ có nhân duyên đã diệt.

Trả lời: “Phiền não không phải mình, sao phải diệt?”

Khẳng định này có sự lẫn lộn giữa thứ không tồn tại và thứ tồn tại có thật. Cái “Ngã” là ý niệm hư vọng, nhưng phiền não là pháp chân đế có thật (tâm sở bất thiện), có sinh, trụ, diệt, và chính là nguyên nhân của Khổ. Phật không dạy diệt “Ngã” – vì ngã không tồn tại để mà diệt; Ngài chỉ dạy từ bỏ chấp ngã và Diệt Khổ (vì Khổ là có thật).

Chính vì khổ không phải là mình, nên mới cần diệt.

Người nói “không cần diệt vì không phải mình” là người không thấy Khổ, đã mất căn bản Tứ Thánh Đế.

Trả lời: “Nếu vô ngã, kiếp sau không phải mình, sao phải sợ tội?”

Hãy hỏi lại:

“Một giây sau có phải là mình không?”

Pháp vận hành từng sát-na, mỗi khoảnh khắc là một trạng thái mới, nhưng là sự tiếp nối của cái trước. Kiếp sau cũng vậy – không còn là cái trước, nhưng là sự tiếp nối của nhân khổ trước đó.

Nếu không diệt nhân khổ, khổ sẽ tiếp nối vô tận.

Vì vậy, tu không phải để giữ lại “mình”, mà là để chấm dứt sự tiếp nối của khổ.

Trả lời: “Không nên diệt tâm sân, vì lấy sân diệt sân không được?”

Tâm sân được đối trị bằng Từ tâm, kham nhẫn, trí tuệ và Chánh Định.

Không ai dạy “dùng sân để diệt sân”.

Người nói như vậy là chưa hiểu pháp đối trị, chỉ đang ngụy biện bằng lý luận suông.

Kết luận

Những câu như:

“Tu là không sửa.”

“Nếu vô ngã thì ai tu, ai chứng.”

“Phiền não không phải ta, sao phải diệt.”

Tất cả đều bắt nguồn từ tà kiến phủ định pháp, hiểu sai vô ngã, và là cách biện minh cho sự buông xuôi, lười biếng.

Đạo Phật không phải là đạo hý luận – mà là Đạo Diệt Khổ.

Người thấy rõ tham sân si và khởi tâm muốn chuyển hóa, người ấy đang theo Chánh Pháp.

Còn kẻ thấy có phiền não mà nói “không phải mình” rồi để mặc, người ấy chính là phàm phu vô ký, đã mất căn bản Tứ Thánh Đế.